Op 21 april was Aardwarmte Rijnland te gast in de podcast van BNR Duurzaam. In deze aflevering vertellen we over de kansen en uitdagingen van warmtenetten, en waarom warmtenetten zo belangrijk zijn voor de energietransitie.

In de podcast praten we over de stappen die gezet moeten worden om duurzame en betaalbare warmte voor de regio mogelijk te maken, hoe warmtenetten netcongestie kunnen verzachten, en waarom het Rijk nu moet kiezen voor duidelijkheid en tempo.

De aflevering is terug te luisteren via deze link: https://www.bnr.nl/podcast/duurzaam/10571915/warmtenetten-een-duurzame-miljardendroom-vol-obstakels 

Steeds meer steden en dorpen zoeken naar duurzame oplossingen voor het verwarmen van huizen en bedrijven. Een goed voorbeeld hiervan is het warmtenet in München, Duitsland. Al jarenlang maken de inwoners gebruik van een warmtenet dat draait op aardwarmte. Het systeem werkt betrouwbaar, biedt stabiele warmte en bewoners zijn er tevreden mee.

Een duurzame oplossing

In München worden huizen, kantoren en bedrijven verwarmd met aardwarmte. Deze warmte wordt diep uit de grond gehaald. München slaagt erin om op grote schaal gebruik te maken van deze duurzame warmtebron. Inmiddels maken tienduizenden inwoners dagelijks gebruik van aardwarmte.

Betrouwbaar en stabiel

Een belangrijk voordeel van aardwarmte in München is de betrouwbaarheid. Omdat aardwarmte het hele jaar door beschikbaar is, kan het warmtenet ook in koude wintermaanden zonder problemen woningen en gebouwen verwarmen. In München ervaren bewoners daardoor een stabiele en constante warmtevoorziening.

Tevreden bewoners

Bewoners in München zijn positief over hun aardwarmtesysteem. Niet alleen omdat het duurzaam en milieuvriendelijk is, maar ook omdat het comfortabel en praktisch is. München heeft laten zien dat aardwarmte niet alleen een mooie belofte is, maar ook daadwerkelijk werkt in de praktijk.

Een inspiratie voor de Rijnland regio

Het succes van het warmtenet in München laat zien dat aardwarmte ook in andere regio’s, zoals in de Duin- en Bollenstreek, goed kan werken. De positieve ervaringen van onze Duitse buren geven vertrouwen om ook hier stappen te zetten naar een duurzaam warmtenet. Net zoals in München kunnen bewoners en bedrijven straks ook hier rekenen op comfortabele, duurzame en betrouwbare warmte.

7 februari – Aardwarmte Rijnland en de Bollenstreek gemeenten zetten de volgende stappen in de ontwikkeling van Aardwarmte Rijnland. Shell bouwt haar rol in aardwarmte in het komende jaar af.

Het consortium werkt hard verder aan de realisatie van de eerste aardwarmtebron die in 2028 gebouwd moet worden. In het aardwarmte vergunningsgebied “Rijnland” is voldoende aardwarmte om ruimschoots te kunnen voorzien in de warmtevraag van 52.000 huishoudens en bedrijven in de regio om overstappen op betaalbare en lokale aardwarmte. De ondergrond in de regio biedt ruimte voor in totaal 12 aardwarmtebronnen. Per aardwarmtebron kunnen ongeveer 10.000 huishouders van duurzame warmte worden voorzien. 

Ondanks de grote potentie van aardwarmte voor de Nederlandse energietransitie heeft Shell besloten om haar rol in de aardwarmtesector af te bouwen.

Aardwarmte Rijnland verwacht in de loop van 2025 een nieuwe partner met gelijke ervaring en expertise in de Nederlandse ondergrond en aardwarmtesector bij het consortium te betrekken. Dit voorjaar worden hiervoor verkennende gesprekken met diverse aardwarmte-exploitanten opgestart. In de overgangsperiode blijft Shell Aardwarmte Rijnland ondersteunen met haar kennis van de ondergrond.

Het haalbaarheidsonderzoek dat de Bollenstreek gemeenten met Aardwarmte Rijnland en de woningcorporaties Stek en Sint Antonius van Padua uitvoeren, als onderdeel van de “Intentieovereenkomst Warmtenet Bollenstreek”, wordt volgens planning verder uitgevoerd.  Inmiddels ontstaat een goed beeld van de woonwijken die kunnen aansluiten op betaalbare en lokale aardwarmte en van de oprichting van een publiek warmtebedrijf. Het onderzoek zal naar verwachting in het voorjaar van 2025 worden afgerond. Als hieruit blijkt dat het warmtenet in de Bollenstreek daadwerkelijk haalbaar is, dan is het voornemen om hierover vervolgafspraken te maken en deze vast te leggen in een samenwerkingsovereenkomst.

Tot slot, samenwerking is essentieel om de kans te benutten die aardwarmte biedt als lokaal, duurzaam en betaalbaar alternatief voor aardgas en om de grip op het stroomnet terug te krijgen door verdere netcongestie te verzachten. Aardwarmte Rijnland ervaart de samenwerkingen in de regio als zeer prettig en constructief. We zetten ons dus ook in de volgende fase met dezelfde energie, ambitie en plezier in voor de ontwikkeling van duurzame energie van eigen bodem!

Vrijdag 6 december brachten gedeputeerden Mariëtte van Leeuwen en Frank Rijkaart van Provincie Zuid-Holland een werkbezoek aan Holland Rijnland. Samen met de andere aanwezigen gingen de gedeputeerden in gesprek over actuele thema’s in de regio, waaronder de ontwikkeling van aardwarmte in de Duin- en Bollenstreek.

Liesbeth Spies, dagelijks bestuurder Holland Rijnland, presenteerde de bijeenkomst de Regionale Investeringsagenda van Holland Rijnland. Reny Wietsma-Biesbroek, wethouder in Gemeente Teylingen, vertelde over de Regiodeal voor de Sierteeltregio’s Duin- en Bollenstreek, Boskoop en Aalsmeer.

Wethouder van de gemeente Noordwijk, Theo Alkemade, gaf de gedeputeerden inzicht in hoe er momenteel wordt gewerkt aan de ontwikkeling van aardwarmtebronnen en warmtenetten in de regio. De wethouder vertelde dat aardwarmte een kans voor de regio biedt door de grote aardwarmtepotentie, maar ook de vraag naar warmte in de regio. Tot slot benadrukte hij het belang van de rol van lobbypartner die de provincie in de ontwikkeling van aardwarmte kan innemen richting het Rijk.

Namens Aardwarmte Rijnland vertelde Michiel Ottevanger hoe de uitrol van aardwarmte er in de Duin- en Bollenstreek uit kan komen te zien. Er werd gesproken over de belangrijke rol van het Rijk in de financiering van een kostendekkend systeem en de invoering van de nieuwe Wet Collectieve Warmte. Ook benadrukte hij het belang van de provincie om mee te werken aan aardwarmtelocaties en het zoeken van verbinding tussen verschillende warmteclusters in de provincie Zuid-Holland.

Wil je op de hoogte gehouden worden over Aardwarmte Rijnland? Meld je dan aan als geïnteresseerde via www.aardwarmterijnland.nl/geinteresseerd. Je ontvangt elk kwartaal de nieuwste informatie over Aardwarmte Rijnland.

Netbeheerder Liander heeft een scenario-analyse uitgevoerd naar de toekomst van de warmtevoorziening in de Duin- en Bollenstreek. De analyse vergelijkt twee scenario’s voor de toekomst van warmtevoorziening in de Duin- en Bollenstreek. Het eerste scenario gaat uit van volledig elektrische oplossingen (geen warmtenet). Het tweede scenario ziet 54.000 woningen aangesloten op een warmtenet. De uitkomsten wijzen op aanzienlijke voordelen van een warmtenet, zowel voor het energiesysteem als voor de regionale ontwikkeling: 

Minder kans op overbelasting van het elektriciteitsnet

Uit het onderzoek blijkt dat in het scenario met een warmtenet de kans op overbelasting (congestie) van het elektriciteitsnet veel kleiner is. Zonder een warmtenet dreigt het elektriciteitsnet rond 2035 en 2050 opnieuw zwaar belast te raken, wat grote investeringen in netwerkuitbreiding noodzakelijk maakt. Ruimte op het elektriciteitsnet is daarnaast belangrijk om economische groei, verduurzaming en woningbouw in de regio mogelijk te maken.

1.Efficiënter gebruik van elektriciteitsstations

Met een warmtenet hebben de elektriciteitsstations in de regio, ook na 2050, nog voldoende capaciteit. In vergelijking met volledig elektrische oplossingen bespaart een warmtenet 111 MVA aan stroomcapaciteit. Zelfs bij een gedeeltelijke uitbreiding van het netwerk is de besparing nog steeds aanzienlijk: 33 MVA.

2. Ruimte voor nieuwbouw

Een warmtenet maakt het mogelijk om 2200 extra nieuwbouwwoningen efficiënt te verwarmen. Dit ontlast het elektriciteitsnet en biedt de regio meer mogelijkheden voor duurzame groei.

3. Voordelen van aardwarmte als bron

Liander benadrukt het potentieel van aardwarmte als duurzame en stabiele warmtebron. Aardwarmte is jaarrond beschikbaar. Daarnaast wordt door Liander benoemd dat warmte eenvoudiger is op te slaan dan elektriciteit, wat de flexibiliteit van het systeem vergroot.

Risico’s van volledig elektrische oplossingen

Een volledig elektrische aanpak zou ingrijpende uitbreidingen van het stroomnet vereisen. Dit brengt uitdagingen en risico’s met zich mee op het gebied van haalbaarheid en tijdsduur. Een warmtenet voorkomt deze problemen door de afhankelijkheid van elektriciteit en warmtepompen te verminderen.

De gemeenteraadsleden van Hillegom bezochten samen met Aardwarmte Rijnland op vrijdag 15 november Duijvestijn Tomaten: een tomatenkweker die hun kassen verwarmen met aardwarmte.

Aardwarmte Rijnland organiseerde afgelopen vrijdag een excursie voor de raadsleden van de gemeente Hillegom. De dag stond in het teken van duurzame energie en bood een mooie gelegenheid om met eigen ogen te zien hoe aardwarmte in de praktijk kan worden toegepast.

De excursie ging naar Duijvestijn Tomaten in Pijnacker, een toonaangevende kwekerij die volledig draait op eigen aardwarmte. Met hun aardwarmtebron voorzien zij de kassen van duurzame warmte, waarmee zij niet alleen hun tomaten telen, maar ook een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie. Tijdens de rondleiding kregen de raadsleden een inkijkje in het proces: van de winning van warmte uit eigen bodem tot de toepassing ervan in de kassen.

Na de rondleiding was er tijd voor een interactieve sessie waarin raadsleden vragen konden stellen en ideeën konden uitwisselen. De gesprekken onderstreepten het belang van samenwerking tussen lokale overheden, bedrijven en duurzame energieprojecten.

Wil je op de hoogte gehouden worden over Aardwarmte Rijnland? Meld je dan aan als geïnteresseerde via www.aardwarmterijnland.nl/geinteresseerd/. Je ontvangt elk kwartaal de nieuwste informatie over Aardwarmte Rijnland.

12 november 2024

Ontwikkeling van aardwarmtebronnen
Aardwarmte Rijnland voerde in het afgelopen half jaar verdiepend onderzoek uit naar de ondergrond in het aardwarmte vergunningsgebied “Rijnland”. Hieruit blijkt dat er voldoende aardwarmte is om ruimschoots te kunnen voorzien in de volledige warmtevraag van 52.000 huishoudens en bedrijven in de regio die mogelijk worden aangesloten op een warmtenet. Hiermee wordt invulling gegeven aan het Grand Design, dat begin dit jaar werd opgesteld samen met de gemeenten en woningcorporaties uit de regio, Provincie Zuid-Holland en RES Holland Rijnland. In de ondergrond van het aardwarmte vergunningsgebied is ruimte voor tot 12 aardwarmtebronnen van elk 15 tot 20 MW. Per aardwarmtebron kunnen ongeveer 10.000 huishoudens van duurzame warmte worden voorzien.

Uit het verdiepende onderzoek blijkt verder dat we de locatie van het startproject in Noordwijk een stuk naar het noordoosten moeten verplaatsen in de gemeente Noordwijk. Vanaf deze nieuwe aardwarmtelocatie kunnen we via een korter en eenvoudiger boortraject de aardwarmtelaag bereiken. Zo verlagen we de risico’s op kostenoverschrijdingen voor de aardwarmtebron. En blijft aardwarmte betaalbaar, voor huishoudens én ondernemers.

In 2027 willen we beginnen met de bouw van het startproject. De realisatie van dit startproject is de eerste prioriteit voor Aardwarmte Rijnland. De overstap van aardgas naar aardwarmte voor de eerste huishoudens en ondernemers in de regio vertraagt met ongeveer één jaar naar eind 2028.

De huidige Noordwijk-2 locatie willen we gebruiken om de leveringszekerheid en betrouwbaarheid van het warmtenet te borgen. We onderzoeken hiervoor de bouw van een Hulpwarmtecentrale op de locatie met een piek- en back-up installatie en opslag van warmte.

Vervolgstappen en regionale ontwikkeling
Aardwarmte Rijnland is in gesprek met de gemeente Noordwijk, RVO en het Ministerie van Klimaat en Groene Groei over de nieuwe aardwarmtelocaties en de verdere vervolgstappen, zoals het aanpassen van de reeds toegekende SDE++ subsidie en de omgevingsvergunningen.

Uit het verdiepend onderzoek blijkt ook dat er een goede kans is voor een tweede aardwarmtelocatie in het zuiden van de gemeente Noordwijk. Daarvoor starten we een verkenning met de gemeente Noordwijk. Ook gaan we in gesprek met de gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen over eigen lokale aardwarmtelocaties. Zodat ook daadwerkelijk de hele regio kan overstappen op betaalbare en lokale aardwarmte.

Naast de ontwikkelingen voor de nieuwe startlocatie werkt Aardwarmte Rijnland ook samen met gemeenten, RES Holland-Rijnland en Provincie Zuid-Holland in het warmtecluster Holland-Rijnland. In dit verband hopen we een clusterdeal te sluiten met het Ministerie van KGG om het warmtenet voor de hele regio kostendekkend te maken.